Handleiding

Leuker Leren Spelling - Breinvriendelijk leren spellen

Naslagwerk

Voorwoord

Hoe komt het toch dat de ‘simpele’ dingen zoals het alfabet, de tafels en spellingregels maar niet in het hoofd komen, hoeveel tijd er ook in wordt gestopt door school, de intern begeleider en ouders?
Ons brein geeft een belangrijk antwoord op deze vraag. Vijfennegentig procent van ons brein staat nog in de oerstand. De oermens had nog geen letters of woorden om iets te vertellen. Zij zetten het hele lichaam in, met alle lichamelijke en zintuiglijke mogelijkheden. Omdat ons brein nog in de oerstand staat, zou je kunnen zeggen dat wij als moderne mens sneller leren als wij ook gebruik maken van ons hele lichaam tijdens het leren. Met het maken van het programma  Leuker Leren Spelling leren de leerlingen spellen op een manier waarop ons (oer)brein het liefste leert en helpen we onze hersenen deze lastige materie toe te passen, te verwerken en te onthouden.

Inhoudsopgave

Voorwoord

Wat is breinvriendelijk leren

• Breinvriendelijk leren: leren zoals het brein het liefste leert
• Breinprincipes als basis
• Wat is breinvriendelijk leren spellen

Wat is Leuker Leren Spelling

• Niet zomaar een programma
• Zet zo breed mogelijk in op leren
• Samenwerken is leuker en effectiever
• Herhalen… maar dan anders
• Schrijven met pen en papier
• Ik kies zelf en ik kijk zelf na

Voor wie is het programma geschikt

• De doelgroep
• Differentiatie

Hoe werkt het Leuker Leren Spellingprogramma

• Dashboard
• Nieuwe leerling
• Werkbladen
• Woordenlijsten
• Bijlagen
• Webshop
• Handleiding
• Materialen

Naslagwerken
Algemene Voorwaarden

Wat is breinvriendelijk leren

Leren zoals het brein het liefste leert

Breinvriendelijk leren is een manier van leren die gericht is op het verbeteren van de leerprestaties door het gebruik van technieken die de hersenen helpen informatie te verwerken, te onthouden en te gebruiken. Deze manier van leren is gebaseerd op de laatste wetenschappelijke inzichten hoe de hersenen werken. Het doel van breinvriendelijk leren is om leerlingen in staat te stellen hun kennis op een effectieve en persoonlijke manier te verwerven. Breinvriendelijk leren helpt de leerlingen bij het vergroten van hun zelfvertrouwen en hun motivatie. Het benadrukt de waarde van samenwerken en het helpen van anderen, wat kan bijdragen aan een positieve leeromgeving.

Breinprincipes als basis

Door rekening te houden met breinprincipes kun je op een gemakkelijke en effectieve manier je lessen vormgeven. In de volgende 9 breinprincipes herken je de kernpunten uit de breintheorie die grote invloed hebben op het leren en de ontwikkeling van leerlingen.

1. Veiligheid

Je veilig voelen staat aan de basis van al het leren. Leerlingen kunnen alleen leren als ze zich veilig voelen. Als je je niet veilig voelt, kun je niet nadenken, laat staan leren. Onder veilig voelen verstaan we fysiek, sociaal en emotioneel. De leerlingen tonen respect naar elkaar en de leerkracht en andersom.

2. Bewegen
   Bewegen wordt ook wel het toverwoord genoemd bij breinvriendelijk leren. Door te bewegen wordt er onder andere endorfine aangemaakt, een gelukshormoon. De leerlingen bewegen samen en meerdere zintuigen zijn actief. Hierdoor wordt de lesstof beter verwerkt.
3. Positieve emoties
   Positieve emoties verruimen ons denkvermogen. Door bewust positieve emoties op te roepen onthouden de leerlingen de lesstof beter en verbeteren ze hun oplossingsvaardigheden. Het advies van neurowetenschappers is om positieve emoties onderdeel te laten zijn van het lesgeven zelf.
4. Aandacht

Gerichte aandacht vestigen op de les is niet vanzelfsprekend. Het brein kan alleen dingen onthouden als er wordt voldaan aan drie voorwaarden: betekenisvol lesgeven, concentratie en de verwerking van nieuwe lesstof. Als je volledig aandacht aan de lesstof besteedt, gaat de hartslag omhoog, waardoor er meer zuurstof naar de hersenen gaat. Hierdoor wordt de leerling alerter en leer je beter.

5. Herhalen

Bij alles wat je nieuw leert wordt er een nieuwe verbinding in de hersenen aangelegd. Om de nieuwe informatie te onthouden moet deze verbinding versterkt worden. Dit kan alleen maar door herhaling. Herhaal dus veel en regelmatig. Maar let op de valkuil: Om het brein alert te houden moet je zorgen voor herhaling met veel afwisseling.

6. Zintuigen

Het zijn alle zintuigen die het proces van leren in werking zetten. Niet alleen het horen en zien, maar ook het aanraken en voelen, bewegen, ruiken en proeven spelen een belangrijke rol. Hoe meer zintuigen we gebruiken tijdens het leren of werken, hoe makkelijker we onthouden.

7. Samenwerken

Het brein is een sociaal orgaan en is gericht op samenwerking. Samen iets doen geeft plezier. Je brein maakt de geluksstofjes endorfine en serotonine aan. De leerlingen praten meer over de lesstof, waardoor de leerlingen de stof beter onthouden.

8. Groeitaal

Het brein is maakbaar, dus je mag echt hoge verwachtingen hebben van je leerlingen. Gebruik zo veel mogelijk een open mindset; zo wordt het brein onbewust in de leerstand gebracht.

9. Uitdaging

Daag de leerlingen uit, maak ze nieuwsgierig. Ze zijn dan gemotiveerder om iets te onderzoeken, iets te bekijken en te lezen waardoor het leren beter gaat.

Wat is breinvriendelijk leren spellen

De Nederlandse spelling is lastig en onduidelijk. Veel leerlingen vallen uit op de onduidelijke spellingregels die elkaar soms zelfs tegenspreken. Om ons brein in de ´aan´ stand te zetten bij het leren spellen, is het raadzaam om zo veel mogelijk breinprincipes in te zetten. Bij Leuker Leren Spelling vormen de volgende breinprincipes de basis van het programma:

• Bewegen
• Emoties
• Aandacht
• Herhaling
• Zintuigen
• Samenwerken
• Uitdaging

Wat is Leuker Leren Spelling

Niet zomaar een programma

Leuker Leren Spelling is een on- én offline breinvriendelijk spellingprogramma  met downloadbare woordenlijsten en werkbladen. Leuker Leren Spelling kan naast de spellingmethodes worden gebruikt.
Het programma omvat 41 spellingcategorieën, met elk 8 opdrachten en bijbehorende woordenlijsten. Alle woorden van een categorie kunnen op 8 verschillende manieren herhaald worden. De leerlingen gaan aan de slag met woorden, tabellen, grafieken, beelden, bewegen, ritme, observeren en categoriseren, filosoferen, samenwerken en aanraken. Zo worden er meer verschillende hersengebieden aan het werk gezet, waardoor de leerstof beter onthouden en gereproduceerd kan worden. Verderop in de handleiding vind je de speerpunten van ons programma verder uitgelegd.

Zet zo breed mogelijk in op leren

Wij leren het beste als wij uitgedaagd en nieuwsgierig gemaakt worden. Zo wordt het leren breed ingezet, ons brein uitgedaagd en wordt de leerstof beter onthouden. Daarom zijn alle opdrachten ingedeeld in 8 verschillende manieren waarop het brein uitgedaagd wordt om tot leren te komen.

1. Muziek - Spelling leren door de woorden ritmisch te maken en zichtbaar in patronen.
2. Kijken - Spelling leren doordat de leerlingen de woorden visueel maken.
3. Natuur - Spelling leren door nauwkeurig verschillen en overeenkomsten te bestuderen, net zoals in de natuur.
4. Samen - Spelling leren door samen te werken, te overleggen en elkaar opdrachten te geven.
5. Ik - Spelling leren door eerst rustig te reflecteren en op basis daarvan de juiste beslissingen te nemen.
6. Getallen - Spelling leren door logisch na te denken en de woorden in systemen en analyses op te delen.
7. Woorden - Spelling leren door te lezen, te luisteren en te schrijven.
8. Doen - Spelling leren door te bewegen en door praktisch aan het werk te gaan.

Samenwerken is leuker en effectiever 

Wij zijn onderdeel van een samenleving. In een samenleving voelen mensen zich verbonden met elkaar. Deze verbondenheid is een belangrijk onderdeel van ons leven en dus ook van belang tijdens het leren. Als leerlingen zich verbonden kunnen voelen met elkaar, leren ze beter. Elke opdracht van Leuker Leren is daarom ontwikkeld om met zijn tweeën te doen. Samen leren is leuker én het leidt tot een beter resultaat.

Herhalen… maar dan anders

Wij leren door te herhalen. Als je iets nieuws leert, worden er nieuwe verbindingen in de hersenen aangelegd. Deze verbindingen moeten steviger worden. Dit vindt alleen plaats door de lesstof te herhalen. Bij Leuker Leren Spelling wordt deze herhaling steeds op een andere manier ingezet. Zo blijft herhalen leuk.

Schrijven met pen en papier

Leuker Leren Spelling is een on- én offline programma. Het maakt gebruik van de aantrekkelijkheid van een online leeromgeving en zet daarnaast structureel werkbladen in. Naast het spelelement worden de spellingwoorden met pen en papier uitgeschreven. Op deze manier worden bepaalde regio’s in het brein geprikkeld die geassocieerd worden met het verwerken en langdurig opslaan van informatie. Nieuwe verbindingen worden in het brein aangemaakt, waardoor er een ‘diepere codering’ kan plaatsvinden. Hierdoor onthoud je de informatie niet alleen, je slaat het ook langer op; iets waar tikken op een toetsenbord niet tegenop kan.

Ik kies zelf en ik kijk zelf na

‘Ik ben eigenaar van mijn werk’. Eigenaarschap van leren is de mate waarin de leerling verantwoordelijkheid krijgt voor zijn/haar eigen leerproces. Hiermee wordt de intrinsieke motivatie en het leren versterkt. In het programma kiest de leerling uit 8 verschillende opdrachten om spellingwoorden te oefenen. Na het uitvoeren van de opdracht kijken de leerlingen samen na of de woorden goed geschreven zijn.

Voor wie is het programma geschikt

De  doelgroep

Leuker Leren Spelling is ontwikkeld voor leerlingen uit groep 4 tot en met 8 van de basisschool. De leerlingen kunnen oefenen met de spellingcategorie die op dat moment behandeld wordt. Ook is het mogelijk dat een leerling aan de slag gaat met een spellingcategorie die hij of zij nog niet zo goed beheerst.

Differentiatie

Leuker Leren Spelling heeft per spellingcategorie 8 verschillende soorten opdrachten, zodat er altijd differentiatie mogelijk is. Voor nog meer differentiatie kunnen leerlingen ook zelf nieuwe opdrachten bedenken. Daarnaast is het mogelijk om iedere leerling op zijn of haar eigen niveau te laten werken.

Hoe werkt het Leuker Leren Spelling programma

Mijn Dashboard

'Mijn dashboard' is de verzamelpagina waar je alle handige linkjes vindt naar de tools die je nodig hebt voor het  Leuker Leren Spelling programma. Hieronder worden alle tools en linkjes uitgelegd.

Overzicht spellingcategorieën

In dit overzicht zie je in één oogopslag alle onderdelen van het Leuker Leren spelling programma. In het overzicht vind je:

• Een overzicht van de 41 spellingcategorieën.
• In elke categorie vind je:
  • de naam van de categorie
  • voor welke groepen er een woordenlijst is
  • bijlagen
  • de extra materialen die nodig zijn
  • 8 verschillende opdrachten. Deze zijn ingedeeld naar kleur. Iedere kleur verwijst naar een unieke manier waarop je kunt leren. De werkbladen die de leerlingen gebruiken hebben dezelfde kleuren.

Als je ingelogd ben in de online leeromgeving zie je 41 kopjes met spellingcategorieën . Als leerkracht kies je de categorie voor jouw leerlingen. De leerlingen gaan in tweetallen met deze categorie aan de slag. Uit acht opdrachten kiezen de leerlingen per duo één opdracht. Ieder duo kan dus een eigen opdracht kiezen. De verschillende opdrachten hebben allemaal een eigen kleur. De leerling gaat op het werkblad met dezelfde kleur als de opdracht werken. De opdracht wordt door elke leerling op een eigen werkblad gemaakt. De laatste oefening is altijd een dictee dat met elkaar afgenomen wordt. Klaar? Dan wordt het werkblad opgeborgen in de map Leuker Leren.

Werkbladen

Bij Werkbladen vind je een overzicht van de 8 verschillende werkbladen die bij de opdrachten horen. Elke kleur correspondeert met een specifieke opdracht. De leerlingen maken de opdrachten op een werkblad met de juiste kleur. De werkbladen kun je downloaden.

Woordenlijsten

Bij elke spellingcategorie vind je op maat gemaakte woordenlijsten voor groep 4 tot en met groep 8. Iedere woordenlijst bevat 20 woorden. De leerlingen gebruiken de woordenlijsten om hiermee hun opdrachten te maken. De woordenlijsten kun je downloaden.

Bijlagen

Sommige opdrachten hebben een eigen werkblad. Deze vind je onder het kopje Bijlagen.

Handleiding

De Handleiding geeft een complete onderbouwing van het programma én een praktisch stappenplan hoe je het programma kunt inzetten in je klas.

Webshop

In de Webshop kun je rustig rondkijken welke Leuker Leren producten wellicht ook handig zijn om aan te schaffen voor jouw klas.

Materialen

Sommige opdrachten hebben extra materialen nodig. Onder dit kopje staat per opdracht aangegeven welke materialen nodig zijn.

Nieuwe gebruiker toevoegen

Staat er nog een andere leerkracht voor jouw groep? Dan kun je hem of haar een eigen account laten maken. Dit kan eenvoudig door op het kopje ‘Nieuwe gebruiker’ te klikken.

Naslagwerken

• Doidge, Norman, (2008). The brain that changes itself. Uitgeverij Penguin.
• Gardner, Howard (2002). Soorten intelligentie: meervoudige intelligenties voor de 21e eeuw. Nieuwezijds B.V.
• Helden, Jurjen, van der & Bekkering, Harold. (2015). De lerende mens. Uitgeverij
• Jensen, Eric and McConchie, Liesl.(2020). Brain-based learning: The way students really learn. Corwin Press.
• Kagan, Spencer, (2017) Breinvriendelijk onderwijs. Bazalt Educatieve uitgaven.
• Reed, Helen C, (2017). Hands-on leren: leren doe je met je lichaam. Neuropsych Publishers.
• Scherder, Erik, (2017). Laat je hersenen niet zitten. Atheneum - Polak & Van Gennep.
• Sitskoorn, Margriet. (2011). Het maakbare brein. Uitgeverij Prometheus.