Bestaat er zoiets als een relatie tussen het brein en effectiever leren? Jazeker! De laatste jaren is er baanbrekend onderzoek gedaan over het functioneren van het lerende brein. We weten nu dat je als leerkracht veel meer invloed hebt op het brein van je leerlingen dan je denkt. Je ervan bewust zijn waar het brein ‘aan’ van gaat als het gaat om leren, levert enorme kansen op om de leermotivatie en het leerresultaat van leerlingen positief te beïnvloeden.
9 x breinprincipes die zorgen voor plezier in leren
Bij Leuker Leren hanteren we 9 breinprincipes die je kunt inzetten om je lessen te verrijken. 9 principes die je waarschijnlijk al onbewust toepast, juist omdat ze zo logisch zijn. De kracht van de principes zit hem vooral in het bewust toepassen ervan. Pas effectieve strategieën toe die gebaseerd zijn op deze 9 principes, dát zorgt voor plezier in leren bij je leerlingen.
1.Veiligheid
Je veilig voelen staat aan de basis van al het leren. Leerlingen kunnen alleen leren als ze zich veilig voelen. Als je je niet veilig voelt, kun je niet nadenken, laat staan leren. Onder veilig voelen verstaan we fysiek, sociaal en emotioneel. De leerlingen tonen respect naar elkaar en de leerkracht.
Strategie: Gebruik één gouden regel: NAR wees netjes, aardig en rustig hiermee ondervang je alle andere regels op school.
2.Bewegen
Bewegen wordt ook wel het toverwoord genoemd bij breinvriendelijk leren. Door te bewegen wordt er onder andere endorfine aangemaakt, een gelukshormoon. De leerlingen bewegen samen en meerdere zintuigen zijn actief. Hierdoor wordt de lesstof beter verwerkt.
Strategie: Doe de hoelahoep, ga hinkelen, touwtje springen of jongleren! Dit zijn bewegingen die de samenwerking tussen linker en de rechter helft van het lichaam en de hersenen activeren.
3.Emoties
Positieve emoties verruimen ons denkvermogen. Door bewust positieve emoties op te roepen onthouden leerlingen hun lesstof beter en verbeteren hun oplossingsvaardigheden. Het advies van neurowetenschappers is om positieve emoties onderdeel te laten zijn het lesgeven zelf. Strategie: Maak leerlingen enthousiast en blij door het gebruik van grapjes, raadsels, (waargebeurde) verhalen of leuke filmpjes kijken en bewegen.
4.Aandacht
Gerichte aandacht op het werk is niet vanzelfsprekend. Het brein kan alleen dingen onthouden als er wordt voldaan aan drie voorwaarden: betekenisvol lesgeven, concentratie en de verwerking van nieuwe lesstof. Als het gaat om betekenisvol lesgeven moet je bewust zijn van de ontwikkelingsfasen binnen de basisschool: kleuter- basisschoolleerling- en puberbrein.
Strategie: Zorg voor voldoende water, bouw regelmatig beweeg- en rustmomenten in. Geef veel positieve aandacht aan de leerlingen. Vertaal de lessen zoveel mogelijk naar de dagelijkse werkelijkheid, juist de taal en rekenlessen.
5.Herhalen
Bij alles wat je nieuw leert wordt er een nieuwe verbinding in de hersenen aangelegd. Deze verbinding moet versterkt worden, dat kan alleen maar door herhaling. Herhaal dus veel en regelmatig. Maar let op de valkuil: Om het brein alert te houden moet je zorgen voor herhaling met veel afwisseling.
Strategie: Laat leerlingen een verhaal, dansje, rollenspel, rap maken, een quiz, tekeningen of een spel maken over en / of met de lesstof. Wissel af met aantal leerlingen.
6.Zintuigen
Het zijn alle zintuigen die het proces van leren in werking zetten. Niet alleen het horen en zien, maar ook het aanraken en voelen, bewegen, ruiken en proeven spelen een belangrijke rol. Hoe meer zintuigen we gebruiken tijdens het leren of werken, hoe makkelijker we onthouden.
Strategie: maak excursies een vast onderdeel van je lessen, gebruik de rekenles om de (verhaaltjes)som fysiek uit te beelden.
7.Samenwerken
Het brein is een sociaal orgaan en is gericht op samenwerking. Samen iets doen geeft plezier, je brein maakt de geluksstofjes endorfine en serotonine aan. De leerlingen praten dan ook veel meer over de lesstof, waardoor de leerlingen de stof beter onthouden.
Strategie: zet met het hele team coöperatief leren en coöperatieve werkvormen in. Leerlingen kunnen een spel maken over de aangeboden lessstof. Dit spel kunnen ze weer met anderen spelen.
8.Groeitaal
Het brein is maakbaar dus je mag echt hoge verwachtingen hebben van je leerlingen. Gebruik zoveel mogelijk een open mindset, zo wordt het brein onbewust in de leerstand gebracht.
Strategie: Benoem het proces en houd dit positief. ‘Nog niet’ is hierbij een toverwoord: het lukt nog niet zo goed. Leg uit dat door fouten te maken het brein juist groeit. Geef de leerling inzicht in hoe het brein werkt.
9.Uitdaging
Daag de leerlingen uit, maak ze nieuwsgierig. Ze zijn dan veel gemotiveerder om iets te onderzoeken, iets te bekijken, te lezen, en gaat het leren veel beter.
Strategie: Laat leerlingen een andere betekenis voor woorden bedenken, b.v. oordeel is een deel van het oor. Of laat leerlingen zelf een les geven. Laat ze via een toneeltje aan elkaar uitleggen hoe iets werkt of laat leerlingen zelf onderzoeken en uitzoeken hoe iets in elkaar zit.
Breinvriendelijk leren is vooral doen
Experimenteer met de 9 breinprincipes. Neem kleine stapjes, maar zet vooral door. Lukt het een keer niet? Maak je niet druk en ga de volgende dag gewoon weer door. Het gaat het niet om of het perfect is, het gaat erom dat je het doet. En dat je er plezier in hebt. Want zo leert het brein graag.