Spelling en lezen bestaan uit dezelfde onderdelen: letters, klanken en betekenissen. Toch is er een belangrijk verschil waar je leerlingen van op de hoogte moeten zijn om verwarring te voorkomen. In deze blog leggen we uit wat de verschillen zijn en hoe je spelling- en leesonderwijs kunt bevorderen.
Spelling
Bij spelling gaat het om het produceren van woorden. De klanken worden omgezet in woorden. Spelling is luisteren, en de juiste letters kiezen. Je hoort de klank. Die moet je koppelen aan letters. Plaatjes helpen hierbij niet. Een plaatje van een poes helpt niet om de juiste letters te vinden.
Spelling is luisteren. Je hoort de klank.
Om woorden goed te kunnen spellen gebruik je 40 klanken. Zoveel letters heeft het alfabet niet. Er is vooral een tekort aan klinkers. Het alfabet heeft 5 klinkers de a, e i o en u. Er zijn 15 klinkerklanken. Deze klanken worden gevormd door het verdubbelen van de klinkers, of door combinaties van deze 5 klinkers te maken.
Lezen
Bij lezen gaat het om herkenning van letters in een woord. De omringende letters bepalen de klank van de letter. Bij het lezen hoor je de letters niet. Je ziet ze.
Bij lezen hoort niemand de letter. Je ziet de letter.
Lezen is gebaseerd op de 26 letters van het alfabet. Noem de Y uit het alfabet de Griekse y. Deze letter wordt alleen gebruikt in leenwoorden en is geen klinker in onze taal. De ij die wij in het Nederlands gebruiken is een klank die bestaat uit de letters i en de j. De combinatie van deze letters is geen klinker.
Hoe bevorder je het leesonderwijs
Gebruik bij het lezen de namen van de letters en geef aan dat een letter in verschillende woorden anders kan klinken. Dit is de E en die kan klinken als een é, een è of een uh. Dit wordt bepaald door de omringende letters. Je hoeft ook niets meer af te leren. Iets afleren is moeilijker dan iets aanleren.
In de eerste helft van groep 3 leren de leerlingen de E als è. In de tweede helft van groep 3 leer je dit weer af. Leer je leerlingen de naam van de letter aan en leg uit dat de E in verschillende woorden anders kan klinken. De leerlingen leren dat de dubbele E in het woord klinkt als uh. Eén is het geschreven woord voor het cijfer 1. Maak het leren lezen zo eenvoudig mogelijk.
De leerling moet plezier in het lezen krijgen. Maak leren lezen aantrekkelijk. Lees veel voor. Laat de leerlingen zelf boeken kiezen. Een hoger avi niveau mag. Het gaat om het plezier in lezen dat het leren lezen bevordert.
Hoe bevorder je het spellingonderwijs
Spellingonderwijs is het leren van de juiste spelling voor een woord dat je in gedachten hebt. Bespreek de kenmerken en valkuilen van een spellingcategorie. Bespreek de betekenissen van de woorden in deze categorie. Laat de leerlingen op allerlei verschillende manieren oefenen. Bij Leuker Leren kunnen Leerlingen per categorie op 8 verschillende manier oefenen met de woorden. Tot slot geven de leerlingen geven elkaar een dictee.